Günümüzde, Türkistan ülkeleri arasındaki karşılıklı yarar sağlayan iş birliği, özel etkenler temelinde güçlendirilmektedir. Uzmanalar göre özellikle bu konuda Özbekistan’ın yürüttüğü politika büyük önem arz etmektedir.
Örneğin, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev’in de belirttiği gibi: “Özbekistan, komşu ülkelerle yakın dostluk ve iş birliği ilişkilerini güçlendirmeye öncelik vermektedir ve son tarihsel olarak kısa dönemde, ülkemizin Türkistan bölgesinde ve küresel ölçekte siyasi konumu ve etkisi önemli ölçüde artmıştır. Yeni Özbekistan’a olan güven dünyada artmış ve ülkemizle iş birliği çabası ilkeleri güçlenmiştir.”
Bilindiği üzere, “Özbekistan – 2030” Stratejisi’nin beşinci öncelikli alanı, “güvenli ve barışçıl bir devlet” ilkesine dayalı politikanın istikrarlı bir şekilde sürdürülmesidir. Bu açıdan bakıldığında, devlet başkanının inisiyatifiyle gerçekleştirilen dış politika reformları sonucunda Türkistan ülkeleriyle iş birliğinin niteliksel olarak yeni bir düzeye ulaşması şaşırtıcı değildir.
Özellikle, Özbekistan’ın girişimiyle bölgesel iş birliği konusunda devletlerarası platformlar ve diyalog formatları oluşturulduğu vurgulanmalıdır. Türkistan devlet başkanları arasında düzenli olarak istişare toplantıları düzenlenmektedir.
Özbekistan adına bu toplantılarda ortaya atılan ve tüm bölge halklarının çıkarlarını gözeten bir dizi pratik öneri sonucunda, malların teslimatı için tek ve basitleştirilmiş bir prosedüre sahip bir sınır ticaret bölgeleri sistemi oluşturulmaktadır. Ayrıca, bölge ülkelerinde dönüşümlü olarak kültür, sanat ve sinema festivalleri düzenlemek bir gelenek haline gelmiştir.
En önemlisi, Özbekistan’ın girişimlerinin birçok yabancı uzman tarafından büyük bir değer görmesidir. Örneğin, Çin Devlet Konseyi bünyesindeki Avrupa ve Asya Sosyal Kalkınma Enstitüsü Direktörü Li Yunquan şunları belirtiyor:
“Özbekistan, bölgesel ve bölgeler arası iş birliğinin güçlendirilmesi süreçlerinde aktif bir katılımcıdır. Ülke, Türkistan devlet başkanlarının istişare toplantıları mekanizması çerçevesinde istikrar ve kalkınmanın sağlanması gibi güncel konulardaki etkileşimin etkinliğini artırmada önemli bir rol oynamaktadır.
Nitekim, Türkistan’ının modern uluslararası ilişkilerdeki artan rolü sonucunda, dünyada Yeni Özbekistan’a duyulan güven ve ülkemizle iş birliği yapma arzusu artmaktadır”.
Çok eski zamanlardan beri kardeşçe yaşayan bölge ülkeleri, sosyo-ekonomik kalkınmanın birçok bölgesel ve küresel meselesinde yakın iş birliği içinde hareket etmeye başlamıştır. “Türkistan ruhu” ifadesi dünya siyaset biliminde yer almaya başlamıştır.
35 yıl önce bölgemizdeki beş ülkenin toplam nüfusu 50 milyondan fazlaydı. 2024 yılı sonunda bu rakam 80 milyonu aştı. En büyük artış Tacikistan (%98) ve Özbekistan’da (%84) görüldü. Kazakistan, Kırgızistan ve Türkmenistan da önemli nüfus artışları yaşadı.
Sonuç olarak, eşsiz kaynaklara ve önemli ekonomik ve iletişim potansiyeline sahip bir bölge olan Türkistan’ının bugün kalkınma yolunda emin adımlarla ilerlediği belirtilmelidir. Bölge ülkeleri, dış politika faaliyetlerini uluslararası hukuk ilkelerine -hümanizm, sosyal adalet, ortak güvenlik, etnik uyum, barış ve istikrar- dayanarak yürütmektedir.
Yorum yazabilirsiniz