Fergana Barış Forumu’nun himayesinde, Kırgız ortaklarla birlikte Fergana’da Yntymák Günü (Birlik Günü) düzenlendi. Bu etkinlik, vadi halkları arasındaki dostluğu ve karşılıklı anlayışı simgeliyordu.
Yntymák Günü’nün temel özelliklerinden biri kapsayıcı niteliğiydi; yalnızca devlet kurumları, uzman ve akademik çevrelerin temsilcilerini değil, aynı zamanda gençlik ve kadın grupları da dahil olmak üzere sivil toplum aktivistlerini de bir araya getirdi.
Etkinlikte konuşan Özbekistan Cumhurbaşkanlığı Stratejik ve Bölgelerarası Araştırmalar Enstitüsü Birinci Müdür Yardımcısı Akramjon Nematov, “Türkistan liderleri, siyasi bilgeliklerini sergileyerek, güvenin tüm alanları dönüştürebileceğini kanıtladılar. Bir zamanlar ‘sıcak nokta’ veya ‘barut fıçısı’ olarak görülen bir bölge, artık barış ve sürdürülebilir kalkınmanın sembolü haline geliyor.” dedi.
Ona göre, “güven bir duygu değil; barışın altyapısı, yolların, okulların ve en önemlisi insanlar arasındaki ilişkilerin inşa edildiği temeldir.”
Mart 2025’te Hucend’de imzalanan Hucend Sınır Kavşağı Anlaşması ve Hucend Ebedi Dostluk Bildirgesi’nin sadece diplomatik belgeler olmadığını, yeni bir dönemin sembolü olduğunu belirtti.
Akramjon Nematov’a göre, “Krizlerin dünya çapında arttığı bir dönemde, iyi komşuluk diplomasisinin işe yaradığını Türkistan gösteriyor. Aynı suyu, aynı toprağı, aynı gökyüzünü paylaşan Türkistan halkları, birçoklarının aradığı şeyi buldu: barış içinde bir arada yaşama formülü”.
Esasen, Büyük İpek Yolu bugün demiryolları, enerji projeleri ve turistik rotalarla canlanıyor. Kambarata Hidroelektrik Santrali inşa ediliyor, Taşkent’ten Oş ve Hucend’e giden güzergahlar genişletiliyor ve Uçkurgan, Karasu ve Mingtepa gibi yeni kontrol noktaları açılıyor.
Akramjon Nematov, “Bu sadece bir altyapı değil, aynı zamanda bölgenin güven enerjisiyle atan sinir sistemi,” diyor.
Ve bu meyvelerini veriyor. Özbekistan, Kırgızistan ve Tacikistan arasındaki ticaret hacmi son yıllarda beş kattan fazla arttı.
“Her rakamın ardında yaşayan hikayeler var: Daha önce kapalı sınırlardan korkan çiftçiler, tüccarlar ve mühendisler artık birlikte fabrikalar ve tarım kümeleri kuruyor. Sonuçta ekonomi, tercüman olmadan da anlaşılabilen bir güven dilidir,” ISMI temsilcisi dedi.
Aynı zamanda, belirttiği gibi, “Forumun gündemi sadece siyaset ve ekonomiyle ilgili değil, aynı zamanda insanlar ve onların refahıyla da ilgili. Etkinlikte esasen barışı gerçeğe dönüştürenlerden bahsediyoruz: yukarıdan emir beklemeyen, kendi geleceklerini yaratan gençler, kadın liderler, girişimciler. Onlar yeni dünyanın mimarları.”
“Forumun misyonunun özü, güvene dayalı barışı güçlendirmektir ve güven diyalogla başlar. Diyalog burada ve şimdi bu salonda başlıyor. Bu forum sadece bir etkinlik değil, aynı zamanda yeni düşünce, yeni sorumluluk ve yeni dayanışma için bir itici güçtür.”
Akramjon Nematov, “Fergana Vadisi, bir dayanak noktasının bir gerilim noktasından nasıl doğduğunun bir örneğidir,” diye sözlerini tamamladı.
Forum, tarafların Fergana Vadisi’nde ortak bir dostluk, uyum ve sürdürülebilir kalkınma alanı yaratma kararlılığını yansıtan bir bildiri kabul etti. Belge, tüm katılımcılar tarafından oybirliğiyle desteklendi.
Türkistan’da ortak bir barış, güvenlik ve sürdürülebilir kalkınma alanı yaratmayı amaçlayan anlaşmalara varılmasında üç ülke liderlerinin siyasi iradesinin belirleyici faktör olduğu vurgulandı.
Katılımcılar, Fergana Forumu’nun düzenli bir etkinlik haline getirilmesinin önemini vurguladılar. Forumun, acil bölgesel konuların tartışıldığı ve bölge ülkeleri arasında güven ve karşılıklı anlayışı güçlendirmeyi amaçlayan girişimlerin teşvik edildiği kalıcı bir platform haline gelmesi gerektiğini vurguladılar.
Yorum yazabilirsiniz