Uzman ve bilim adamı Abay Abylayuly, katıldığı Jibek Joly TV kanalının “Zhahan zhayy” programında Türküstan’nın (Orta Asya) dünyada büyüyen otoritesinin ve bölge ülkelerinin yaklaşmala nedenlerine değinib:
“Uzun zamandır bu beş ülkenin Orta Asya’nın geleceğinden yalnızca birlikte sorumlu olabileceği açıktır. Bu doğal bir ön koşuldur. Bir sonraki faktör, ekonomi ve dijital gelişimde ülkeler arasındaki rekabettir. Devletler, tek başlarına rekabet etmek yerine, birleşik bir cephe olarak hareket etmenin daha etkili olduğunu fark ettiler. Bunu Kazakistan ve Özbekistan, Özbekistan ve Kırgızistan arasındaki ilişkilerde görüyoruz. Dolayısıyla jeopolitik, ekonomik, tarihi ve kültürel faktörler bölgesel etkileşimin güçlenmesinde etkili olmaktadır. Ortak ekonomik forumlar, Asya turnuvalarına ortak ev sahipliği yapma gibi spor girişimleri ve Kapalı Türkmenistan’ın önemli zirvelere katılımı yakınlaşma isteğini teyit ediyor”.
Uzmana göre, küresel istikrarsızlık koşullarında Türküstan ülkelerinin birlik ihtiyacı artıyor: “Burada her ülkenin tarım politikasını göz önünde bulundurmaya değer. Ancak Kazakistan en savunmasız konumdadır: sınır ötesi nehirlerin alt kesimlerindeyiz, su bize asgari hacimlerde ulaşıyor. Su gündeminin Trans-Hazar Koridoru ve diğer ekonomik girişimlerle birlikte genel bölgesel stratejiye entegre edilmesinin önemli olduğuna inanıyorum. Kazakistan belirli öneriler sunmalı ve karşılıklı tavizler temelinde su müzakeresi yapmalıdır. Bu şu anda zaten gerçekleşiyor – Özbekistan ve Kırgızistan ile yapılan müzakerelerden sonra, tarımsal ihtiyaçlar için Kazakistan’a daha fazla su akmaya başladığını görüyoruz.
Abay Abylayuly, bu nedenle, hangi ürünler yetiştirilirse yetiştirilsin, devletin su diplomasisi konusunda sistematik bir çalışma yürütülmesi gerekdigini belirtti:
“Komşularımızla müzakere etmemiz gerekecek. Neden? Çünkü Kazakistan, bölgesel güvenliği, gıda istikrarını, un ve petrol ihracatını sağlamada kilit bir oyuncudur. Bu kaldıraçları ve takas yaklaşımını kullanarak, su kaynaklarının adil bir şekilde dağıtılmasını sağlayabiliriz. Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev’in, Mangistau bölgesindeki su açığını azaltmak için özel önlemler alınması talimatı verdiği bildirildi”.
Yorum yazabilirsiniz