10 Ağustos, Kazak halkının büyük evladı Abay Kunanbayev’in doğumunun 180. yıldönümüdür. Kazakistan için Abay neyse, Özbekistan için Nevai, Rusya için Puşkin, İngiltere için Shakespeare odur.
İnsanlık, Abay’ı ilerici görüşlerinden dolayı değerli buluyordu. Yurttaşlarını zenginlik için değil, bilgi ve ahlak için çabalamaya çağırdı. Ona göre zenginlik ve güç sınırlı kaynaklardır; emek, sevgi ve merhamet ise insanı yüceltir ve kimse bunları ondan alamaz.
Ama şair her şeyden önce kadın eşitliğini savundu, bunun için yasama ve edebiyat düzeyinde mücadele etti. Abay bazı örf ve adetleri alaya almış, kadınların köleliğine, toplumsal kötülüğe ve cehalete karşı çıkmıştır.
Düşünürün eserleri 114 dile çevrilmiştir. Yaklaşık 170 eserin ve 50’den fazla çevirinin yazarıdır. Eserleri sayesinde Kazak edebiyatında yeni nazım biçimleri ve boyutları ortaya çıkmıştır.
Abay, şiirin yanı sıra müziğe de düşkündü ve kendi şiirlerinden yola çıkarak besteler yaptı. Günümüzde hala popülerliğini koruyan yaklaşık iki düzine melodi yarattı. Örneğin, şiirlerinden uyarlanan Kazakistan’ın en ünlü şarkısı “Kozimnin karasy” (“Gözbebeğim”) gerçekten popüler hale geldi.
Kazaklar büyük atalarını sever ve saygı duyarlar. Kazakistan’ın ilk yükseköğretim kurumu olan Kazak Pedagoji Enstitüsü, adını Abay’dan alır. Ülkenin neredeyse tüm şehirlerindeki caddeler şairin adını taşır.
Büyük Kazak şair ve düşünürün ölüm yıldönümlerinin yanı sıra, her iki yılda bir, Abay’ın adını taşıyan edebiyat ve sanat alanında Kazakistan Cumhuriyeti’nin iki devlet ödülü verilmektedir. Ayrıca, Almatı’daki Opera ve Bale Tiyatrosu’na ve Zailiyski Alatau sırtının küçük Almatı çıkıntısındaki bir tepeye Abay adı verilmiştir.
Abay’ın sadece anavatanında değil, yurt dışında da saygı gördüğünü belirtmek gerekir. Nitekim Taşkent’te ana caddelerden biri onun adını taşır ve Kazak Büyükelçiliği’nin önünde, elinde sembolik bir dombra tutan bu seçkin Türk şairine adanmış görkemli bir anıt bulunur. Ayrıca Azerbaycan, Amman, Arjantin, Almanya, Gürcistan, Ürdün, Kırgızistan, Rusya, Tacikistan, Türkiye, Ukrayna ve diğer ülkelerdeki cadde ve sokaklar Abay’ın adını taşır ve Pekin, Paris, Tahran, Budapeşte, Duşanbe ve Kahire gibi dünyanın önemli şehirlerinde onun anıtları dikilmiştir.
Klasik eserin mirası bugün de güncelliğini koruyor. Bu yıl, şairin yıldönümü şerefine, Kazakistanlılar flash mob’lar ve meydan okumalar düzenlediler, bu seçkin şahsiyetin ünlü şiir ve düzyazı eserlerinden alıntılar okudukları kısa video selamlamaları kaydettiler ve eserlerine dair kişisel algılarını paylaştılar. Bayrak, sosyal medyadaki arkadaşlarına, meslektaşlarına ve abonelerine devrediliyor.
Etkinliğe katılanlar, “Abay sadece bir şair değil. O, vicdanın sesi, bilgeliğin kaynağı ve Kazak kimliğinin simgesidir. Bugün, 180 yıl sonra, sözleri aynı derecede güncelliğini koruyor ve bize eğitimin, kültürün, çalışmanın ve ahlaki ilkelerin önemini hatırlatıyor,” diyor.
Bugünlerde Kazakistan’ın başkentinin sokaklarına tematik enstalasyonlar ve pankartlar asılıyor, şiir geceleri, açık dersler, sergiler ve Abay’ın yaşamına ve mirasına adanmış toplantılar düzenleniyor. Bu kutlama, gerçekten popüler hale gelmesi nedeniyle özellikle değerli. Sıradan vatandaşlar, bilgi, kültür ve hafıza aktarımının sembolik zincirine katılarak bu girişime aktif olarak destek veriyor. Eserleri yüzyıllardır sevilen, gerçek anlamda popüler bir şair olmak işte budur.
Yorum yazabilirsiniz