Afganistan bir kez daha dünya kamuoyunun ilgi odağı haline geldi. Son zamanlarda küresel ilişkilerdeki artan gerilimlerin yarattığı genel atmosferde, kimsenin bu ülkeyle pek ilgilenmediği görülüyordu. En azından uzun zamandır buradan önemli bir haber gelmiyor ve herkes Taliban hükümetinin iç siyasetinin ayrıntılarına çoktan alışmış gibi görünüyor.
Özellikle, Afgan hükümetinin uluslararası alanda tanınması olmadan, Trans-Afgan Gaz Boru Hattı veya Orta Asya-Pakistan demiryolu gibi büyük projeler için kredi almak neredeyse imkansızdır. Çünkü herhangi bir kredi sigorta gerektirir ve hiçbir sigorta şirketi resmi olarak tanınmadan kredi sağlamaz.
Rusya, Taliban ile belirli bir ilişki kurarsa bölgesel jeopolitiğe katılım konusunda da geniş fırsatlara sahip olacaktır. Özellikle, Taliban ve ulusal azınlıklara yönelik politikaları konusunda kendine özgü bir bakış açısına sahip olan Tacikistan bu kapsamda olabilir.
Moskova için alternatif rota seçeneklerine sahip olma fikri artık açıkça daha geçerli görünüyor. Dolayısıyla, mevcut durumda Orta Asya ve Afganistan üzerinden projeleri desteklemesi mantıklı.
Öte yandan Kazakistan, son dört yıldır Afganistan’daki durumun istikrara kavuşmasına yardımcı olmak amacıyla aktif olarak tahıl, un ve bitkisel yağ tedarik ediyor.
2022’deki zirvede teslimatlar neredeyse 1 milyar dolara ulaştı. 2024’te ise 527 milyon dolara düştü. Bu rakama 1,2 milyon ton un, 250 bin ton buğday, nohut, bezelye ve mercimek ihracatı için yapılan ödemeler de dahil. Taraflar şimdi ticaret cirosunu 3 milyar dolara çıkarmayı planlıyor.
Ancak bu, ulaştırma koridoru projelerinin hayata geçirilmesiyle mümkün olabilir. Kazakistan ve Afganistan, Orta ve Güney Asya arasında bir demiryolunun inşası ve işletilmesine ilişkin temel ilkelere ilişkin bir mutabakat imzaladı.
Her halükarda, Suriye’de Hayat Tahrir el-Şam’a yönelik yaptırımların kaldırılmasıyla yaşanan emsal, bunun Afganistan örneğinde de teorik olarak mümkün olduğunu varsaymamıza olanak veriyor.
Aksi takdirde, bir süre sonra Afganistan, aşırı nüfuslu, büyük nüfus sorunları olan ve komşu İran ve Pakistan’ın sert göç politikalarına maruz kalan bir ülke haline gelecektir. Bu durum, Orta Asya ülkeleri için de bir zorluk teşkil edecektir.
Yorum yazabilirsiniz