Son yıllarda Hoca Ahmet Yesevi türbesindeki bazı odalarda yıpranma ve nem sorunları yaşanması uzmanlar arasında endişelere yol açtı.
Bu konu son üç yıldır periyodik olarak gündeme geliyor. 2022’de “Azіret Sultan” Ulusal Tarih ve Kültür Müzesi Koruma Alanı Müdürü Maulen Sadykbekov, türbenin ciddi tehlike altında olduğunu ilan ederek alarm verdi.
Daha sonra, Hoca Ahmed Yasavi türbesinin durumunun özel bir komisyon tarafından detaylı bir şekilde inceleneceği duyuruldu.
Bilimsel araştırmalar için 317 milyon tenge ayrıldı. Uluslararası bir bilim insanı ekibinin türbeyi incelediği bildirildi.
Geçtiğimiz yıl bu alan devlet koruması altına alındı.
Son İki Üç Yılda Neler Yapıldı?
Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev’in doğrudan talimatıyla, Hoca Ahmed Yesevi Türbesi’nin gerçek durumunu belirlemek için kapsamlı bilimsel araştırmalar başlatıldı. Üç yıl sürmesi planlanan kapsamlı çalışmalar 2023 yılında başladı. Bu çalışma, bakanlığa bağlı bir devlet anıt restorasyon kurumu olan Kazrestavratsiya tarafından koordine ediliyor. Plan kapsamında, çeşitli araştırma enstitüleri, tuz birikiminin ve türbe duvarlarının bozulmasının nedenlerini, ayrıca peyzaj düzenlemesi, iyileştirmeler ve diğer faktörlerin durum üzerindeki olası etkilerini belirlemek için çalışmalar yürütüyor.
Bakanlığın açıklamasına göre, anıt her yıl bilimsel restorasyon çalışmalarıyla gerekli desteği almaktadır.
Türbenin güçlendirilmesine yönelik son büyük çalışmalar, Kazakistan Devlet Kültür Komitesi ile Türkiye Kültür Bakanlığı arasında imzalanan uluslararası kültürel işbirliği anlaşması çerçevesinde 1993-2000 yılları arasında gerçekleştirilmiştir.
2000 yılından günümüze kadar, onarım ve restorasyon çalışmaları periyodik olarak Cumhuriyet Devlet Kurumu “Kazrestavratsiya” tarafından yürütülmektedir.
Kubbenin Korunması, Tarihi Görünümünü De Koruyacak mı?
Türbenin kubbesinin hasar görmüş camlı alanları korunmuştur. Laboratuvar testlerinden sonra koruyucu bir dekoratif kaplama seçilmiştir.
Sonuçlara dayanarak, UV ışınlarına, yağmura ve sıcaklık değişimlerine dayanıklı, yüksek yapışma özelliğine sahip ve kubbenin rengiyle uyumlu bir Finlandiya malzemesi seçilmiştir.
Sistem, hava ve duvar nemini, sıcaklığı, hava hızını ve yönünü, sıcak hava yoğunluğunu, gürültü seviyesini, bina stabilitesini ve yeraltı suyu seviyelerini sürekli olarak izler. Tüm veriler 2-10 dakikada bir kaydedilir ve iki saatte bir merkezi bir bilgisayara iletilir. Uzmanlar şu anda üç yıllık veriyi analiz ediyor. Bu verilere dayanarak, türbe için uygun bir iklimin operasyonel yönetimi ve gerekli önlemlerin zamanında uygulanması için bir sistem geliştirmeyi planlıyorlar.
Hatırlatmak gerekirse, UNESCO temsilcisi daha önce Kazakistan’ın Yesevi Türbesi’nin restorasyonunu üstlenecek yeterli kaynağa sahip olduğunu belirtmişti.
Yorum yazabilirsiniz