Sibirya (Yakut, Hakas, Tuva ve Altay Türkleri)

Sibirya (Yakut, Hakas, Tuva ve Altay Türkleri)

Prof.Dr. Bilgehan Atsız Gökdağ

Rusya Federasyonu içinde 13,1 milyon km² yüzölçümüne sahip Sibirya’da çeşitli Türk halkları yaşamaktadır. Eski Türklere ait birçok yazıt ve kültürel eserin bulunduğu Sibirya arazisinde yaşayan Türkler en eski inanç ve kültür ögelerini saklamışlardır. Birçok araştırmacı en eski Türklerin yaşadığı yerler olarak Güney Sibirya’yı göstermektedir. Moğol ve Tunguz halklarıyla tarihî süreç içerisinde iç içe yaşayan Sibirya Türklüğü Altay halklarından da etkilenmiştir.

Nüfus olarak nispeten kalabalık olan Saha (Yakut), Tuva, Altay ve Hakasların kendi adlarıyla anılan özerk cumhuriyetleri vardır: Saha (Yakutistan) Cumhuriyeti’nin nüfusu yaklaşık bir milyon olup Sahalar bu nüfusun yarısını oluşturur. Tuva Cumhuriyeti’nin nüfusu 320 bin olup yüzde sekseni Tuva Türklerinden oluşmaktadır. Altay Cumhuriyeti’nin 220 bin nüfusunun 65 binini Altay Türkleri oluşturur. Hakasya Cumhuriyeti’nde 540 binlik nüfusun 70 bini Hakas Türküdür. Nüfus büyüklüğüne göre Şorlar (15 bin), Dolganlar (8 bin), Sibirya Tatarları (10 bin), Soyotlar (4 bin), Kumandılar(3bin), Teleütler (3 bin), Tofalar(bin) ve Çulım Türkleri (bin) gibi küçük Türk toplulukları da Sibirya’nın muhtelif yerlerinde bulunmaktadır.

Saha Türkçesi aynı zamanda devlet dili olarak bu cumhuriyette kullanılır. Tuva, Hakas, Altay Türkçeleri de aynı adla anılan cumhuriyetlerde devlet dili statüsündedir. Diğer Sibirya Türkleri dilsel ve etnik kimlik olarak yok olmaktadır.